Hoe kan iemand zijn eigen mening over de dingen ervaren als een openbaring? Dit is het probleem van het ontstaan van religies: telkens was er dan een mens aanwezig in wie dit proces mogelijk was. Voorwaarde is, dat hij al tevoren in openbaringen geloofde. Nu krijgt hij op zekere dag plotseling zijn nieuwe gedachte, en het gelukkig stemmende van een eigenaardige grootse, de wereld en het bestaan omspannende hypothese dringt zich met zo'n kracht aan het bewustzijn op, dat hij het niet waagt zich de schepper van een dergelijke gelukzaligheid te voelen en de oorzaak daarvan en dan weer de oorzaak van de oorzaak van die nieuwe gedachte toeschrijft aan zijn god: als diens openbaring. Hoe zou een mens oorzaak kunnen zijn van een zo groot geluk! – zo luidt zijn pessimistische twijfel. Bovendien zijn in het verborgene nog andere hefbomen aan het werk: bijvoorbeeld men bekrachtigt voor zichzelf een mening door haar als openbaring te ervaren, men schrapt hiermee het hypothetische, men onttrekt haar aan kritiek, aan de twijfel zelfs, men maakt haar heilig. Zo vernedert men weliswaar zichzelf tot organon, maar onze gedachte zegeviert tenslotte als gedachte Gods,-dit gevoel krijgt, om uiteindelijk overwinnaar te blijven, de overhand op dat gevoel van vernedering. Er speelt nog een ander gevoel op de achtergrond mee: wanneer men zijn voortbrengsel boven zichzelf verheft en schijnbaar van zijn eigen waarde afziet, is hierbij toch sprake van het triomferen van vaderliefde en va-dertrots, die dat alles goedmaakt en meer dan goedmaakt.
Abonneren op:
Reacties posten (Atom)
Geen opmerkingen:
Een reactie posten