188 Roes en voeding

De volkeren worden zo vaak bedrogen, omdat ze altijd een bedrieger zoeken, namelijk een prikke­lende wijn voor hun zinnen. Als ze die maar kunnen krij­gen, willen ze ook wel genoegen nemen met slecht brood. De roes staat bij hen in hoger aanzien dan de voeding,-ziehier het aas waarin ze altijd zullen bijten! Wat beteke­nen voor hen mannen, uit hun midden gekozen-al zijn het de deskundigste practici-in vergelijking met briljante veroveraars of oude prachtlievende vorstenhuizen! Op zijn minst moet de volksvertegenwoordiger veroveringen, pracht en praal voor hen in het vooruitzicht stellen: dan vindt hij misschien geloof. Zij gehoorzamen altijd en doen nog meer dan gehoorzamen mits ze zich erbij kun­nen bedwelmen! Men mag hun zelfs de rust en het plezier niet aanbieden zonder de lauwerkrans met zijn gekma­kende kracht. Deze plebejische smaak, die de roes belang­rijker vindt dan de voeding, is echter allerminst in de diepe lagen van het plebs ontstaan: hij is veeleer daarheen ver­plaatst, daarheen verplant en alleen daar goed bewaard gebleven en welig tierend; zijn oorsprong echter vindt hij bij de hoogste intelligenties en daar ook heeft hij millen­nia lang gebloeid. Het volk is de laatste ongerepte bodem, waarop dit schitterend onkruid nog gedijen kan.-Wat! En juist het volk zou men de politiek moeten toevertrou­wen? Opdat het daaruit zijn dagelijkse roes kan bereiden?